Leren en ontwikkelen ook mogelijk voor cliënt met ernstig meervoudige beperking

In de ontmoetingsruimte van De Kemphaan zit een groep cliënten uit Raalte en Deventer in een kring. Ze gooien beurtelings een bal naar elkaar over. Hiervoor hebben ze samen gezongen en rek- en strekoefeningen gedaan. Op de grond liggen hoepels en kegels die trainer Tineke Heestermans van de Zozijn School voor de volgende activiteit gaat gebruiken.

Je ziet de cliënten stralen. Zo leuk kan leren dus zijn, want dat is wat hier gebeurt. “Door over te gooien groeit het omgevingsbesef van cliënten. En door stapje voor stapje nieuwe activiteiten aan te bieden, wennen cliënten aan nieuwe prikkels. Daar hebben ze op de woning en bij dagbesteding baat bij”, legt Tineke uit.

Groep en individueel

Sinds maart 2018 werkt ze  twee dagen in de week op De Kemphaan in Raalte. Meestal vinden er in de ochtend groepsactiviteiten plaats, zoals bewegen of samen werken aan een thema volgens de methode ‘Ervaar het maar’. ‘s Middags werkt Tineke vaak individueel met cliënten aan leerdoelen. Dan kun je denken aan het opvouwen van handdoeken of het leren van een simpel spelletje op een tablet.

Die leervragen kunnen ook uit de woning komen. Vindt een cliënt het bijvoorbeeld spannend om gewassen te worden? Dan kan Tineke spelenderwijs activiteiten met water aanbieden. Wil een ondersteuner iemand helpen bij het vergroten van eigen regie? Dan kan dat bijvoorbeeld door een cliënt te leren dat een apparaat aangaat als hij op een grote rode knop drukt.

Samenwerking

Wonen en dagbesteding hebben dus baat bij de aanwezigheid van de Zozijn School, maar dat is ook omgekeerd het geval. “Leren en ontwikkelen door cliënten met een intensieve zorgvraag vraagt heel veel herhaling”, zegt Marlon Reuvers, coördinerend trainer bij de Zozijn School. “Doordat we in Raalte allemaal op dezelfde locatie zitten, kunnen medewerkers meekijken bij de activiteiten en die vervolgens zelf integreren in de ondersteuning en begeleiding van cliënten. Het leren en ontwikkelen gaat door als Tineke er niet is. Dat komt de ontwikkeling van cliënten ten goede.”

Ook vanuit praktisch oogpunt is het makkelijk. Is een cliënt ziek? Dan kan hij of zij thuisblijven. Wil je met elkaar overleggen of een leervraag doorspreken? Dan loop je even langs. En de woning zelf is natuurlijk ook een prachtige omgeving om te leren en te ontwikkelen. Tineke: “Bij cliënten met een intensieve ondersteuningsvraag gaat leren en ontwikkelen vaak over ervaren, het gebruiken van alle zintuigen. Dat kan je bijvoorbeeld mooi in de keuken doen. Geef een cliënt bijvoorbeeld een appel en laat hem eraan ruiken, ermee rollen over het aanrecht. En als de appel dan geschild is hoe voelt het dan? Je kunt proeven, handen nat maken. Zo kun je op een hele leuke manier cliënten iets leren. Dat vinden we bij de Zozijn School heel belangrijk. Cliënten ‘moeten’ namelijk al genoeg.”

Geduld en erin geloven

“Belangrijk bij deze doelgroep is dat je geduld hebt”, geeft Marlon aan. “Als een cliënt na drie keer nog niet laat blijken dat hij of zij het leuk vindt, wordt er vaak gestopt. Terwijl je dat bij cliënten met een intensieve zorgvraag soms pas na tien activiteiten merkt.”
“Ook is de neiging groot om juist bij deze cliënten in beperkingen te denken”, vult Tineke aan. “Uit angst dat ze bijvoorbeeld gaan schreeuwen of andere cliënten gaan knijpen, doen ze dan bijvoorbeeld niet mee aan groepsactiviteiten. Terwijl je vaak merkt dat het best goed gaat als je het probeert. Het voordeel van de Zozijn School is dat wij onbevangen naar cliënten kijken: wat kan er wel, wat zijn de mogelijkheden, hoe kunnen we iemand vertrouwen geven?”

Iedereen kan leren

Marlon en Tineke hopen dat de goede ervaringen in Raalte managers, coördinerend ondersteuners en ondersteuners inspiratie en visie geven om ook voor cliënten met een intensieve ondersteuningsvraag te zoeken naar ontwikkelmogelijkheden. Marlon: “Iedereen kan leren. Als je niet geprikkeld wordt, geen nieuwe ervaringen opdoet, valt je leven als het ware in slaap. Leren en ontwikkelen is daarom ontzettend belangrijk voor alle cliënten van Zozijn. Het draagt bij aan de kwaliteit van leven.”