Icoon telefoon Bel ons
Samen Thuis
Icoon telefoon
Contact met Zozijn

Weer grip op je energie


Hersenz biedt handvatten voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel

Vermoeidheid en tekort aan energie is een bekend probleem voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Op Pad biedt het landelijke behandelprogramma Hersenz. Eén van de modules daarvan heet 'grip op je energie'. Het biedt mensen met NAH handvatten om hun energie beter te verdelen. 

De module 'grip op je energie' heeft twee pijlers: een cognitief deel (kennis en inzicht) en een lichamelijk deel, met psychomotorische therapie (PMT) en fysiotherapie. We praten met twee behandelaars. Suze Wolters is cognitief trainer, Bram Scholten is psychomotorisch therapeut. Suze legt uit hoe het zit met vermoeidheid en NAH. "Dat kan mentale vermoeidheid zijn of lichamelijke vermoeidheid. Veel mensen met NAH hebben van beide last. Mentale en lichamelijke vermoeidheid werken vaak ook op elkaar in en kunnen elkaar versterken."

Bram-Scholten-en-Suze-Wolters-3_small.jpg?1655366823098?1655366839822#asset:114069

Batterij heeft minder capaciteit

Vermoeidheid door NAH kan verschillende oorzaken hebben, die we hier nu even onbesproken laten (lees voor meer uitleg het artikel over vermoeidheid en NAH van deskundige hersenletsel Hans van Dam).
Maar één ding hebben alle mensen met NAH en snelle vermoeidheid gemeen, vertelt Suze. "Hun batterij heeft een duidelijk verminderde capaciteit en laadt ook moeilijker op. Dat is een gegeven en daar valt helaas niets aan te veranderen. Ook niet met behandelprogramma Hersenz. Wat we deelnemers wel kunnen leren, is de energie die ze hebben beter te verdelen. Zodat ze meer hebben aan hun dag en minder tegen extreme vermoeidheid aan lopen."

Met deelnemers op ontdekkingsreis

Dat verdelen van energie is wel maatwerk per deelnemer, zegt Bram. "Iedereen raakt van andere dingen vermoeid. De één raakt snel vermoeid van lichamelijke inspanning, de ander van een verjaardagsfeest. Tijdens de module 'grip op je energie' gaan we met de deelnemers als het ware op ontdekkingsreis, om zo per individuele deelnemer te gaan ontdekken wat veel energie kost en wat helpt om energie bij te laden."

Het is belangrijk om te snappen hoe vermoeidheid ontstaat

Energiegevers en energievreters

Binnen de module 'grip op je energie' gaan het cognitieve deel en het lichamelijke hand in hand. Suze licht het cognitieve deel toe. "Het is belangrijk om te snappen hoe vermoeidheid ontstaat. Tijdens de bijeenkomsten krijgen de deelnemers daar uitleg over. We gaan in op vragen als: hoe zit het met mentale belasting, met fysieke belasting, hoe werken die op elkaar in, hoe kun je mentale en fysieke belasting optimaal afwisselen? Wat zijn voor jou energiegevers en wat zijn de energievreters? En hoe wissel je inspanning en ontspanning af? Hoe deel je je dag in? Hoe kunnen schema's daarbij helpen?"

Leren om signalen tijdig te herkennen

"De rode draad van Hersenz, en dat geldt zeker ook voor de module 'grip op je energie', is het krijgen van zelfkennis", zegt Bram. "Daar hoort ook bij: leren welke lichaamssignalen aangeven dat je je grens gaat overschrijden en deze signalen tijdig herkennen. En ook: weten welke prikkels bij jou vermoeidheid oproepen. Dat kunnen zintuiglijke, emotionele, lichamelijke en cognitieve prikkels zijn. Deelnemers krijgen inzicht in het effect van hun doen en laten op hun eigen welbevinden en het al dan niet vermoeid raken."

Psychomotorische therapie: inzicht door te ervaren

Het onderdeel psychomotorische therapie draagt ook bij aan dat inzicht, legt Bram uit. "Psychomotorische therapie biedt daarvoor een breed scala aan oefeningen." Hij illustreert: "Bijvoorbeeld een spelletje badminton. Met als bijzonderheid dat je, iedere keer als je mist, een voorwerp krijgt in de hand waar je niet mee speelt. En dan bij elke keer missen een voorwerp erbij. Daarmee wordt het steeds moeilijker om te spelen. Hoe lang ga je daarmee door? We zien dan dat sommige deelnemers blijven doorgaan, hoe vol hun hand ook is. En daarmee over hun grens gaan." Het lijkt een eenvoudig spel, maar het kan veel inzicht opleveren, stelt Bram. "De vraag werpt zich dan op: moet je altijd maar doen wat er van je gevraagd wordt? Het is een menselijke neiging om dat wel te doen. Maar voor mensen met NAH kan dat vergaande gevolgen hebben. Deze en andere oefeningen helpen deelnemers om hun grenzen te bewaken en 'nee' te zeggen als dat beter voor hen is. Vervolgens gaan ze hiermee oefenen in de thuissituatie."

Ook kracht- en conditietraining

Een belangrijk onderdeel van 'grip op je energie' is kracht- en conditietraining, vertelt Bram. "Met een betere conditie kun je meer aan. Het is niet zo dat hierdoor de 'batterij' voller wordt, want die capaciteit is een vast gegeven. Maar deelnemers kunnen hiermee ervaren dat ze zich door een betere conditie fitter voelen."

Onderbelasting en onderprikkeling

En dan is er nog een fenomeen dat behandeld wordt tijdens de module 'grip op je energie', vertelt Suze. "Dat zijn onderbelasting en onderprikkeling. De meeste mensen met NAH kampen met overbelasting en overprikkeling. Maar er is ook een kleine groep bij wie er sprake is van te weinig belasting en/of te weinig prikkels. Deze mensen gaan dit te veel uit de weg, waardoor hun belastbaarheid steeds minder wordt. Het is dus belangrijk de juiste balans te vinden. Deelname aan 'grip op je energie' helpt hierbij."

Grenzen aan durven geven

Sommige deelnemers zijn echt verbaasd over wat ze tijdens de module 'grip op je energie' over zichzelf ontdekken, zegt Suze. "Ook zijn ze verbaasd over het feit dat zij hun grenzen zijn durven aan te geven. Zoals 'nee' zeggen, vragen of de radio uit mag, en aangeven dat je in een restaurant op een rustig plekje wil zitten. Het zijn allemaal dingen die veel deelnemers voorheen niet durfden, maar hen enorm veel winst opleveren."

Lees hier een interview met Nathalie Koppelman, die heeft deelgenomen aan de module 'grip op je energie' van Hersenz.

Herkenbaar en wil je meer weten?

Bezoek dan onze informatiebijeenkomst op:

  • Vrijdag 30 augustus van 10.00 - 11.30 uur, op het regiokantoor van Zozijn, Dreef 2, 7202 AG in Zutphen
  • Zaterdag 7 september van 10.00 - 11.30 uur, op het regiokantoor van Zozijn, Dreef 2, 7202 AG in Zutphen

Aanmelden kan bij Henriëtte Ebbink, op 06 27628316 of via h.ebbink@zozijn.nl
Of neem dan contact met ons op: telefoon 088 575 300 en kijk voor meer informatie op Behandelprogramma Hersenz.